Cùng với sự phát triển của khoa học và công nghệ, các doanh nghiệp ngày càng có xu hướng tìm kiếm các giải pháp công nghệ và sáng chế mới nhằm phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh để theo kịp bước tiến phát triển của thế giới. Tuy nhiên, việc phát triển không ngừng của công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin lại dẫn đến hệ quả là việc sử dụng bất hợp pháp các sáng chế đó. Và để ngăn chặn cũng như bảo vệ cho quyền sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp, một sản phẩm hay một quy trình có tính ứng dụng trong cuộc sống sẽ được cấp bằng độc quyền sáng chế hoặc bằng độc quyền giải pháp hữu ích.
Vậy sáng chế là gì? Giải pháp hữu ích là gì? Hãy cùng Kế toán Queen đến với bài viết sau để có cái nhìn toàn diện và chính xác nhất về sáng chế và giải pháp hữu ích. 
A. Khái niệm
- Sáng chế là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên. - Sáng chế được bảo hộ độc quyền dưới hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế hoặc Bằng độc quyền giải pháp hữu ích.B. Giải pháp kỹ thuật
Giải pháp kỹ thuật – đối tượng được bảo hộ dưới danh nghĩa là sáng chế là tập hợp cần và đủ các thông tin về cách thức kỹ thuật và/hoặc phương tiện kỹ thuật (ứng dụng các quy luật tự nhiên) nhằm giải quyết một nhiệm vụ (một vấn đề) xác định.Giải pháp kỹ thuật có thể thuộc một trong các dạng sau đây:
(i) Sản phẩm:
- sản phẩm dưới dạng vật thể, ví dụ dụng cụ, máy móc, thiết bị, linh kiện, mạch điện..., được thể hiện bằng tập hợp các thông tin xác định một sản phẩm nhân tạo được đặc trưng bởi các dấu hiệu (đặc điểm) kỹ thuật về kết cấu, sản phẩm đó có chức năng (công dụng) như một phương tiện nhằm đáp ứng nhu cầu nhất định của con người; hoặc
- sản phẩm dưới dạng chất (gồm đơn chất, hợp chất và hỗn hợp chất), ví dụ vật liệu, chất liệu, thực phẩm, dược phẩm..., được thể hiện bằng tập hợp các thông tin xác định một sản phẩm nhân tạo được đặc trưng bởi các dấu hiệu (đặc điểm) kỹ thuật về sự hiện diện, tỷ lệ và trạng thái của các phần tử, có chức năng (công dụng) như một phương tiện nhằm đáp ứng nhu cầu nhất định của con người; hoặc sản phẩm dưới dạng vật liệu sinh học, ví dụ gen, thực vật/động vật biến đổi gen..., được thể hiện bằng tập hợp các thông tin về một sản phẩm chứa thông tin di truyền bị biến đổi dưới tác động của con người, có khả năng tự tái tạo;
(ii) Quy trình hay phương pháp (quy trình sản xuất; phương pháp chẩn đoán, dự báo, kiểm tra, xử lý, v.v.) được thể hiện bằng một tập hợp các thông tin xác định cách thức tiến hành một quá trìn, một công việc cụ thể được đặc trưng bởi các dấu hiệu (đặc điểm) về trình tự, thành phần tham gia, biện pháp, phương tiện thực hiện các thao tác nhằm đạt được mục đích nhất định.
C. Điều kiện bảo hộ
Sáng chế được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền sáng chế nếu đáp ứng các điều kiện sau:- Có tính mới;
- Có trình độ sáng tạo;
- Có khả năng áp dụng công nghiệp. Sáng chế được bảo hộ dưới hình thức cấp Bằng độc quyền giải pháp hữu ích nếu đáp ứng các điều kiện sau:
- Có tính mới;
- Không phải là hiểu biết thông thường;
- Có khả năng áp dụng công nghiệp.
D. Các đối tượng không được bảo hộ dưới danh nghĩa sáng chế
Các đối tượng không được bảo hộ dưới danh nghĩa sáng chế được quy định trong Điều 59 Luật Sở hữu trí tuệ. Cụ thể là:- Phát minh, lý thuyết khoa học, phương pháp toán học;
- Sơ đồ, kế hoạch, quy tắc và phương pháp để thực hiện các hoạt động trí óc, huấn luyện vật nuôi, thực hiện trò chơi, kinh doanh; chương trình máy tính;
- Cách thức thể hiện thông tin;
- Giải pháp chỉ mang đặc tính thẩm mỹ;
- Giống thực vật, giống động vật;
- Quy trình sản xuất thực vật, động vật chủ yếu mang bản chất sinh học mà không phải là quy trình vi sinh;
- Phương pháp phòng ngừa, chẩn đoán và chữa bệnh cho người và động vật.
E. So sánh sự khác nhau giữa sáng chế và giải pháp hữu ích
– Giống nhau:
• Đều là đối tượng được bảo hộ quyền SHTT• Đều được cấp văn bằng bảo hộ độc quyền
• Phải đáp ứng về tính mới và khả năng áp dụng công nghiệp
• Tuân thủ các quy định Luật SHTT về đăng ký, gia hạn, duy trì, chấm dứt bảo hộ
– Khác nhau:
| Sáng chế | ||
|---|---|---|
| Khái niệm | Sáng chế là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên (khoản 12 Điều 4 Luật SHTT 2005, sửa đổi 2009) | Giải pháp hữu ích là những sáng chế không đáp ứng điều kiện về trình độ sáng như sáng chế, nhưng không phải là những hiểu biết thông thường |
| Cơ sở pháp lý | Khoản 1 Điều 58 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 | Khoản 2 Điều 58 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 |
| Điều kiện bảo hộ | – Tính mới – Trình độ sáng tạo – Khả năng áp dụng công nghiệp | – Tính mới – Khả năng áp dụng công nghiệp – Không phải là hiểu biết thông thường |
| Thời hạn bảo hộ | Bằng độc quyền sáng chế có hiệu lực từ ngày cấp và kéo dài đến hết hai mươi năm kể từ ngày nộp đơn (khoản 2 Điều 93) | Bằng độc quyền giải pháp hữu ích có hiệu lực từ ngày cấp và kéo dài đến hết mười năm kể từ ngày nộp đơn.(khoản 3 Điều 93) |
| Quyền sử dụng trước | Đối tượng quyền sử dụng trước | Không là đối tư |
